Het Antwerps Stedelijk Onderwijs zet de komende jaren in op gestandaardiseerde toetsen. Stad Antwerpen zette bewust enkele vooroordelen en risico’s aan de kant. Hun doel: de leerwinst meten. Iets wat men in het onderwijs vaak onmogelijk acht. 

In september 2020 start het Antwerpse experiment rond de centrale toets. 22 scholen zullen 8 jaar lang hun leerlingen opvolgen via gestandaardiseerde toetsen. Zo hopen ze de leerevolutie van 4850 leerlingen op langere termijn in kaart te brengen. Uit voorbeelden van buurlanden (bijvoorbeeld de CITO-toetsen in Nederland), weten we ook dat dit werkt. Het goed monitoren van leerprestaties en leerlingen kan een verschil maken. Het kan scholen en leraren duidelijk maken op welke vlakken verbetering mogelijk is in het onderwijsniveau en de leerlingenprestaties.

Het register opentrekken

De centrale toetsen die we vandaag kennen, focussen zich meestal op makkelijk meetbare vakken zoals rekenkunde of spelling. Het zijn vaak leerstofonderdelen waar een beperkt spectrum aan juiste antwoorden te bedenken zijn.

Maar past dat nog wel bij het hedendaagse onderwijs? De laatste jaren zien we een evolutie van het overbrengen van kennis naar het stimuleren van generieke competenties. Generieke competenties – denk aan schrijfvaardigheden, creativiteit of probleemoplossend vermogen – zijn breder toepasbaar in verschillende contexten.

Om leerwinst te meten, zullen we het register van centrale toetsing verder moeten opentrekken. Enkel kennistoetsing sluit niet langer aan bij het competentiegerichte onderwijs waar scholen steeds meer op inzetten.

Hoe beoordeel je open taken?

Competenties zijn een geheel van kennis, vaardigheden én attitudes. Dit geheel in kaart brengen vraagt open taken. Daar zijn veel scholen en andere onderwijsinstellingen steeds meer van overtuigd. Het probleem is echter dat deze taken moeilijker meetbaar zijn. Want hoe bepaal je de kwaliteit van een tekst of van een beeldend werk?

Comparatief beoordelen biedt hierin oplossingen. Door op een holistische manier een reeks aan vergelijkingen te maken, kom je tot een valide én betrouwbare rangorde van producten. Bovendien biedt de methode vele aanknopingspunten voor het meten van leerwinst. Door over jaren heen de rangorde van producten te hergebruiken, genereer je een stabiele rangorde over de tijd. Daarmee kan je leervorderingen van leerlingen eenvoudig nagaan, zowel binnen de (hoge)school als op grotere schaal. Comparatief beoordelen is dus een beloftevolle methode voor de centrale toetsing van complexere competenties.

Comproved ontwikkelde gebruiksvriendelijke software op basis van wetenschappelijk onderzoek die deze manier van beoordelen ondersteunt.