17 jun Absoluut versus comparatief beoordelen
Ben jij een doorgewinterde docent en jongleer je met toetsvormen en beoordelingsmethoden alsof het niets is, maar ben je nog op zoek naar wat inspiratie? Of ben je eerder een toevallige passant en hoor je het in Keulen donderen bij sommige van de vaktermen die je op deze website tegenkomt? In beide gevallen ben je aan het juiste adres! In deze rubriek bieden we een mooi overzicht van toets- en beoordelingsmethoden, verklaren we vakjargon en wetenschappelijke termen in mensentaal en vullen we aan met enkele literatuursuggesties voor wie graag verder leest. We bijten de spits af met de A van absoluut versus comparatief beoordelen.
Kennis is makkelijk meetbaar via gesloten vragen of meerkeuzevragen. Het antwoord kan hierbij immers enkel goed of fout zijn. Competenties en complexe vaardigheden zijn daarentegen een pak moeilijker te scoren. Voor het evalueren van bijvoorbeeld schrijfvaardigheid hebben docenten dan ook een waaier aan beoordelingsmethoden voorhanden. Deze beoordelingsmethoden kunnen grofweg ingedeeld worden in twee dimensies. Enerzijds heb je absoluut versus comparatief beoordelen. Anderzijds heb je analytisch versus holistisch beoordelen.
Absolute beoordelingsmethoden
Bij absolute beoordelingsmethoden wordt het te beoordelen product benaderd als een uniek iets. Bijgevolg wordt het ook als een product op zich, los van andere werkstukken, beoordeeld. De beoordeling gebeurt meestal met behulp van een competentieomschrijving of criterialijst. Absolute beoordelingen zijn echter moeilijk voor beoordelaars omdat ze hierbij geen zicht hebben op de mogelijke variaties in kwaliteit. Ze tasten dus in het duister over welke score bij welke kwaliteit hoort.
Comparatieve beoordelingsmethoden
Tegenover absolute beoordelingsmethoden staan comparatieve, of vergelijkende beoordelingsmethoden. Deze methoden sluiten dichter aan bij de werking van ons brein omdat we van nature vergelijkingen maken wanneer we beslissingen nemen. Zo zal je bijvoorbeeld nooit een schoenwinkel binnenwandelen met een uitgetypte criterialijst waarop je alle schoenen gaat beoordelen. Je zal eerder, en zonder daarbij na te denken, schoenparen onderling vergelijken of dat ene paar met een ideaalbeeld in je hoofd. Dat is comparatief beoordelen.
Op gelijkaardige wijze wordt bij comparatief beoordelen een product expliciet ten opzichte van andere producten gesitueerd. Dat kan door elke taak met een willekeurige andere taak te vergelijken, door taken met ankertaken te vergelijken, of door paarsgewijze vergelijkingen te maken.
Meer lezen?
Coertjens, L., Lesterhuis, M., Verhavert, S., Van Gasse, R., & De Maeyer, S. (2017). Teksten beoordelen met criterialijsten of via paarsgewijze vergelijking: een afweging van betrouwbaarheid en tijdsinvestering. Pedagogische Studiën, 94(4), 283–303.
Pollitt, A. (2012). The method of adaptive comparative judgement. Assessment in Edu- cation: Principles, Policy & Practice, 19(3), 281–300.
van Daal, T., Lesterhuis, M., Coertjens, L., Donche, V., & De Maeyer, S. (2016). Validity of comparative judgement to assess academic writing: examining implications of its holistic character and building on a shared consensus. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 1–16.
