Effectieve feedback formuleren

Als nieuwe docent is het even zoeken: hoe geef je goede, effectieve feedback? Je gaat te rade bij collega’s. Misschien zegt iemand je: wees niet te negatief, dan klappen studenten dicht. Een andere collega zegt je dat zij heeft geleerd niet te positief te zijn, omdat studenten daardoor dachten dat er geen werk meer te doen was en onvoldoendes gingen halen. Weer een ander noemt dat studenten heel blij zijn met de feedback als je ze ook een advies geeft voor verbetering. Welk advies moet je nu volgen? 

Eerder schreven we al over feedback, een proces dat iets vraagt van docenten én studenten. Zoomen we verder in op het feedbackproces, dan wordt er vaak gezocht naar tips over hoe je feedback formuleert. Misschien ben je wel op zoek naar een kant en klaar recept voor goed geformuleerd commentaar, waarin het voor de student duidelijk is wat wordt bedoeld, de student de feedback waardeert en de feedback vervolgens zonder problemen kan ingezet worden. Spoiler alert: we hebben geen kant-en-klaar oplossing. We kunnen wel vertellen waar je aan moet denken als je effectieve feedback wil formuleren.

Tips voor effectieve feedback

Onderzoek naar goed geformuleerde feedback geeft erg veel verschillende resultaten afhankelijk van de context waarin het commentaar wordt gegeven. Dat maakt ook dat er geen concrete feedbackzinnen bestaan die voor iedereen toe te passen zijn, maar vooral richtlijnen. We hebben vier tips.

1. Formuleer feedback op zo’n manier dat een student er iets mee kan¹

‘Goed gedaan’ of ‘onder de maat’ zegt weinig over wat er dan goed of niet goed is. Waar heb je het precies over, en wat is er dan zo goed gedaan? Leg uit, geef voorbeelden, én stuur in de juiste richting voor een vervolgstap. Hoe concreter je bent, hoe beter de student je feedback begrijpt en er deze dus daadwerkelijk kan gebruiken¹,². Nog steeds kan je wel variëren in hoe je dan precies concreet wordt. Gaat de feedback bijvoorbeeld over iets wat de student zelf al kan of zou moeten kunnen, dan kan je ook feedback als een vraag stellen. Hiermee bevorder je reflectie en zelf nadenken.

Als je feedback wil formuleren zodat een student er iets mee kan, dan focus je de feedback ook op de kwaliteit van het werk of de uitvoering van het werk, niet op de persoon³. Feedback als ‘je bent een getalenteerd schrijver!’ zegt niets over de prestatie die is geleverd. Ook al is het nog zo goed bedoeld, het levert de student geen informatie op waarmee het iets kan doen.

2. Let op een constructieve formulering ¹,²

Als commentaar te hard overkomt zal dat het leren van studenten in de weg zitten. Een veel gehoord ezelsbruggetje voor het formuleren van feedback is de ‘feedbacksandwich’ met een verbeterpunt verpakt tussen twee positieve commentaren. Onderzoekers zijn het er nog niet over eens of deze methode nou daadwerkelijk werkt⁴. Het is niet duidelijk of de volgorde zoals deze wordt aangehouden in de sandwich daadwerkelijk de beste manier is om feedback te geven. Starten met een verbeterpunt met als opvolging positief commentaar lijkt bijvoorbeeld ook te werken⁴. Daarnaast noemen tegenstanders dat de sandwich kunstmatig kan voelen voor studenten. Krampachtig vasthouden aan de sandwich lijkt dus niet meteen nodig, maar studenten hebben wel degelijk baat bij een combinatie van verbeterpunten en positieve punten in hun feedback⁵. 

Een constructieve formulering betekent ook dat je het liefst feedback formuleert vanuit ik-perspectief. Bij formuleringen als ‘je moet nog werken aan…’ stap je af van het beschrijven van wat je ziet en lijkt de feedback al sneller over de persoon te gaan in plaats van de taak.

Dus, in plaats van…

De tekst is onduidelijk. Verbeter de argumentatielijn.

Zeg je nu bijvoorbeeld…

Ik kan nog niet volgen welke argumentatie je maakt omdat je van onderwerp X naar onderwerp Y overgaat zonder duidelijke overgangszinnen en introductie. Ik heb een voorbeeld gemarkeerd in de tekst. Hoe zou je dit stuk tekst kunnen herschrijven om de argumentatie duidelijker te maken?

3. Pas op dat je niet te veel feedback geeft

De cognitieve leertheorie stelt dat het werkgeheugen beperkt is en we maar een bepaalde hoeveelheid informatie tegelijk kunnen verwerken. Door een overdaad aan feedback te geven kan het zijn dat de feedback simpelweg niet meer verwerkt kan worden door een student.

Er zijn verschillende strategieën om de hoeveelheid feedback te verminderen. Is er bijvoorbeeld een positief of verbeterpunt dat vaker voorkomt in het werk? Noem dat punt dan één keer en geef bijvoorbeeld aan dat de student zelf eens opzoekt waar dit punt vaker terugkomt. 

4. Denk na over een actieve rol voor studenten

Zelfs als je nog zo hard je best doet om feedback goed te formuleren zullen studenten niet altijd begrijpen wat je bedoelt. Jij bent immers de expert, en wat voor jou misschien heel logisch is, is dat niet altijd voor een student. Zorg er daarom voor dat studenten de gelegenheid hebben vragen te stellen over hun ontvangen feedback. Feedback werkt het beste in dialoog⁶. 

Je kan nog verder nadenken over de feedback die je geeft: is het altijd nodig dat deze van jou komt en door jou wordt geïnitieerd? Misschien werkt peer feedback ook heel goed, of kan een student zelf al een boel feedback genereren door het eigen werk eens te beoordelen. Studenten kunnen ook feedback vragen in plaats van deze passief van iemand te ontvangen. Wil je meer weten over de verschillende manieren waarop je feedback kan inzetten, lees dan ons blog over feedback.

Aan de hand van voorbeelden goede feedback formuleren

Twijfel je na deze tips nog over de bewoording van feedback in jouw context? Leg dan eens voorbeelden van feedback voor aan je eigen studenten en vraag hoe zij deze feedback interpreteren. Komt het over zoals je denkt of wilt? Welke onduidelijkheden zijn er? Kunnen studenten hiermee uit de voeten? Als je dit samen met studenten doet is het ook een goede manier voor studenten om te leren hoe ze peerfeedback geven. Je kan op deze manier samen een lijst opstellen van aandachtspunten voor het formuleren van feedback die toegespitst is op jullie eigen context.

Een manier waarop je feedback makkelijk kan rangschikken op kwaliteit is door deze comparatief te beoordelen. Vraag studenten eens om verschillende feedbackpunten (misschien wel op hetzelfde stuk van de opdracht) te vergelijken met elkaar. Door dit te doen in Comproved ontstaat er een rangorde van alle gezamenlijke vergelijkingen waarmee je meteen voor iedereen inzichtelijk maakt wat goede feedback is. Meer weten? Lees hier verder.

Literatuur

¹Henderson, M., Phillips, M., Ryan, M., Boud, D., Dawson, P., Molloy, E., & Mahoney, P. (2019). Conditions that enable effective feedback. Higher Education Research & Development, 38(7), 1401-1416. https://doi.org/10.1080/07294360.2019.1657807. 

²Prins, F. J., Sluijsmans, D. M. A., & Kirschner, P. A. (2006). Feedback for general practitioners in training: Quality, styles and preferences. Advances in health sciences education, 11, 289-303. https://doi.org/10.1007/s10459-005-3250-z  

³Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of educational research, 77(1), 81-112. https://doi.org/10.3102/003465430298487.  

⁴Prochazka, J., Ovcari, M., & Durinik, M. (2020). Sandwich feedback: the empirical evidence of its effectiveness. Learning and motivation, 71. https://doi.org/10.1016/j.lmot.2020.101649 

⁵Faulconer, E., Griffith, J., & Gruss, A. (2022). The impact of positive feedback on student outcomes and perceptions. Assessment & Evaluation in Higher Education, 47(2), 259-268. https://doi.org/10.1080/02602938.2021.1910140 

⁶Ajjawi, R. & Boud, D. (2018). Examining the nature and effects of feedback dialogue. Assessment & Evaluation in Higher Education, 43(7), 1106-1119. https://doi.org/10.1080/02602938.2018.1434128