Dit zijn de belangrijkste voordelen van comparatief beoordelen

Wat docenten aanvoelen vanuit hun expertise wordt bevestigd in menig wetenschappelijk onderzoek: als het gaat om complexe vaardigheden, schort er vaak iets aan de klassieke beoordelingsmethoden. Zo kan je je als docent door een hele criterialijst of rubriek worstelen, maar toch nog het gevoel hebben dat de eindscore niet overeenkomt met hoe jij de kwaliteit van het werk inschat. Herkenbaar? Gelukkig is er een alternatief. Uit onderzoek blijkt comparatief beoordelen namelijk een betrouwbare methode voor het beoordelen van competenties. Maar wat zijn nu de belangrijkste voordelen van comparatief beoordelen? Dat vertellen we je in dit artikel.  

1) Betrouwbare resultaten

Onderzoek heeft aangetoond dat comparatief beoordelen tot heel betrouwbare resultaten leidt. Dat komt omdat vergelijken cognitief gezien een eenvoudigere taak is dan bijvoorbeeld beoordelen aan de hand van een criterialijst. Wanneer je als docent taken in paren vergelijkt, zal je – dankzij je expertise – moeiteloos kunnen antwoorden op de vraag welk werkstuk het beste van de twee is.

Omdat vergelijken gemakkelijker is, neem je ook consistentere beslissingen. Hetzelfde werkstuk zal in een vergelijking er dan ook telkens bovenuit steken, ongeacht het moment van de dag of welke taken je ervoor al hebt gezien. Als beoordelaar mag je dus vrij zeker zijn van je oordeel.

2) Hoge validiteit

Validiteit heeft te maken met dat je ook effectief de competentie beoordeelt die beoordeeld moet worden. Het probleem met complexe competenties is echter dat ze meestal niet te vatten zijn in een te strak kader. Onderzoek stelt vast dat er bij analytische beoordelingsmethoden veel overlap is tussen de aspecten die moeten worden onderscheiden. Bovendien duw je het grotere geheel buiten beeld door in te zoomen op de onderdelen. Dat alles maakt het beoordelen moeilijk én inefficiënt.

Door op een meer holistische manier te beoordelen, wat het geval is bij comparatief beoordelen, nemen beoordelaars automatisch meer criteria in acht. Ook de criteria die niet expliciet gemaakt worden in criterialijsten of rubrieken, maar die wel relevant zijn. Door bovendien met enkele collega’s samen te beoordelen en verschillende blikken te combineren, worden de verschillende (kleine) aspecten van een competentie beter onder de loep genomen. Je beoordeelt de competentie dus in zijn volledigheid.

3) Efficiënt

Nog een van de voordelen van comparatief beoordelen is dat het je een zekere tijdswinst oplevert. Versta me niet verkeer, beoordelen is sowieso een tijdrovende klus, op welke manier je het ook aanpakt. Maar, als je denkt dat comparatief beoordelen je dubbel werk levert omdat je in paren beoordeelt, heb je het ook niet helemaal bij het rechte eind. Bij paren met een duidelijk kwaliteitsverschil is het snel duidelijk welk product het beste is. Zijn de producten van gelijkaardige kwaliteit, dan gaat het logischerwijze trager. Maar de totale beoordelingstijd zal meestal niet langer zijn dan bij een beoordeling met een criterialijst.

De grootste tijdswinst in comparatief beoordelen? Er moeten geen criterialijsten ontwikkeld, gevalideerd en gekalibreerd worden. Comparatief beoordelen vertrouwt op de expertise van beoordelaars, wat heel betrouwbaar is gebleken. Bovendien werkt het intuïtief. Beoordelaars moeten niet getraind worden om naar (dezelfde) aspecten te leren kijken.

4) Extra leerkansen voor studenten

Hoe je de methode ook inzet, ze levert sowieso mooie leerkansen op voor studenten. Nadat alle producten vergeleken zijn, zou je bijvoorbeeld de studenten de rangorde van de werken kunnen laten inkijken. Zo kunnen ze beter inschatten waar ze zelf staan. Ze krijgen immers de kans om betere en minder goede voorbeelden van de taak te bekijken en ontdekken ze op die manier waarom die van hun eigen werk verschillen in competentieniveau.

Wanneer je de methode gebruikt voor een peerassessment, komen er nog leerkansen bij. Zo is het (anoniem) beoordelen van werkstukken van medestudenten een leerkans op zich. Door de werken in een vergelijking met elkaar af te wegen, leren studenten immers bottom-up om de belangrijkste aspecten in kwaliteitsvolle taken te herkennen. Door deze expliciet te benoemen in de feedback die ze hun medestudenten geven, activeren ze deze kennis ook bij zichzelf, wat (hopelijk) hun vervolgwerken ten goede komt.